بخش نخست – سیستم عامل: در وب‌نوشت دو برنامه‌نویس وب‌نوشته‌های زیادی در مورد اهمیت رعایت کپی‌رایت، چه از جنبه‌ی اخلاقی، چه از جنبه‌ی شرعی و چه از روی هم دردی با سایر برنامه نویس ها (!) خوانده‌اید. اما مهم‌ترین پرسشی که در پی خواندن این‌چنین وب‌نوشته‌هایی ممکن است به ذهن‌تان خطور کند، این است که «چگونه می‌توانم این‌کار را انجام دهم، در حالی که پولش را ندارم / تحریم شده‌ایم / …»
در سری نوشته‌های «نرمافزارهای جایگزین» تلاش خواهیم‌کرد که به این پرسش، پاسخی مناسب دهیم. پس با ما همراه باشید!
نخستین چیزی که برای استفاده از رایانه جدیدتان به‌آن نیاز دارید، یک سیستم‌عامل است. با توجه به نیازهای بیشتر کاربران، می توان چنین تعریفی را از یک سیستم‌عامل «به‌دردبخور» ارائه کرد:
1) پشتیبانی نرم‌افزاری خوبی داشته باشد (و ترجیحاً نرمافزارهای ویندوزی را به خوبی اجرا کند).
2) از رابط کاربری گرافیکی، به همراه جلوه‌هایی جذاب و چشمگیر، برخوردار باشد.
3) استفاده از آن راحت باشد؛ به‌ویژه برای کاربری که تجربه استفاده درازمدت از ویندوز را دارد.
با توجه به این نکات، بدیهی است که نخستین گزینه‌ای که برای سیستم‌عامل به‌ذهن می رسد، ویندوز است. به عنوان یک ایرانی، کمتر کسی حاضر است که بیش از 5000 تومان برای ویندوز بپردازد. بهترین راه‌حل برای این مشکل، خرید لپ‌تاپ یا نت‌بوکی است که ویندوز را به شکل ازپیش نصب‌شده داشته‌باشد. بسیاری از لپ‌تاپ‌ها و نت‌بوک‌هایی که امروزه در بازار هستند، این ویژگی را دارند. با این‌وجود، ممکن است با چند مسئله مواجه شوید:
1) لپ‌تاپی که خریده‌ام، ویندوز 7 نسخه Starter دارد. با توجه به محدودیت‌های این نسخه از ویندوز 7، می‌خواهم نسخه‌ی دیگری از ویندوز با امکانات بیشتر نصب کنم.
2) لپ‌تاپی که خریده‌ام، داس/لینوکس/مک‌او‌اس دارد، نه ویندوز.
3) من اصولاً سیستمی جز لپ‌تاپ دارم و یا تمایل ندارم که تنها برای استفاده از سیستم‌عامل اصل، لپ‌تاپ بخرم.
در مورد مشکل اول باید گفت که این مشکل اصولاً مشکل نیست! با وجود این که نسخه‌ی Starter نسبت به نسخه Ultimate یا Home Premium خیلی محدودتر است، محدودیت‌هایش به‌گونه‌ای هستند که برای کاربر عادی هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند و عمدتاً هم، با نصب نرم‌افزارهایی رایگان، قابل دورزدن هستند.
در مورد مشکل دوم، هر سیستم‌عامل را باید به‌شکل جداگانه بررسی کرد. اگر لپ‌تاپی که خریده‌اید مک‌او‌اس دارد، لزوماً مک است و اگر با اپل مشکلی ندارید، با مک هم نباید مشکل داشته باشید!
اگر لینوکس داشته باشید، بهتر است به همان عادت کنید؛ چرا که سیستم‌عاملی دارید که رایگان و آزاد است. علاوه بر آن، هر سیستم عامل دیگری که بخواهید نصب کنید، هزینه در‌پی خواهد داشت. با این‌وجود، اگر تمایلی به استفاده از لینوکس ندارید، به مورد سوم رجوع کنید.
اگر داس دارید، باز هم به مورد سوم رجوع کنید.
در مورد سوم، حق انتخاب دارید. می توانید توزیعی از لینوکس، مانند اوبونتو، را نصب کنید که رایگان و آزاد است و همه قابلیت‌ها و نرم‌افزارهایی که ویندوز و مک دارند را دارد (البته به‌جز بازی‌ها). علاوه بر آن، برای همه‌ی توزیع‌های معتبر لینوکس برنامه‌ای به اسم واین (شراب!) وجود دارد که می‌تواند برنامه‌های ویندوزی (همان فایل‌های exe) را اجرا کند. بعداً در مورد لینوکس و اوبونتو در وب‌نوشته‌ای جداگانه توضیح خواهم داد.
اما اگر تنها گزینه برایتان ویندوز باشد، تنها راهی که باقی می‌ماند، خرید یک لایسنس اصل ویندوز است. اگر آشنایی در ینگه‌ی دنیا (یا روستاهای اطرافش!) دارید، می‌توانید کلاه‌تان را به هوا پرتاب کنید و بسته به نسخه مورد نظرتان، 200 تا 300 دلار وجه نقد برایش بفرستید و از وی درخواست کنید که از یک سوپرمارکت سرراه برایتان لایسنس اصل را خریداری و ارسال نماید. در غیر این‌صورت، باید از یک شرکت یا سایت ایرانی ویندوز اصل تهیه کنید. در مورد شرکت‌ها باید بسیار محتاط باشید و همواره به یاد داشته باشید که “هیج ارزانی بی‌دلیل نیست” و هیچ‌گاه ویندوزی که واقعاً اصل است، را به قیمت ده یا بیست هزار تومان نمی‌فروشند. گزینه‌ی بهتر این‌است که از یک سایت خرید گروهی خرید کنید. البته این سایت‌ها عموماً برای مدت محدودی هر محصول را عرضه می کنند. در مورد سایت‌های خرید گروهی نیز در فرصتی دیگر توضیح خواهیم‌داد.
در پست‌های بعدی از این‌سری منتظر آموزش تهیه آفیس اصل به شکل رایگان باشید.
پی‌نوشت: درباره‌ی جایگزین رایگان ویندوز ۷ در اینجا نیز توضیحاتی داده شده است.
