دیشب (13 دی، ساعت 21:30 به وقت ایران) شرکت کنونیکال رسماً از Ubuntu for Phones پرده برداری کرد. این نسخه از سیستم عامل اوبونتو برای اسمارت‏ فون‏ ها بهینه سازی شده است. البته هیچ گوشی مجهز به این سیستم عامل تا کنون تولید نشده و در مراسم معرفی نیز از Galaxy Nexus استفاده شد.

این سیستم عامل در اصل همان نسخه ARM اوبونتو است که رابط کاربری آن برای صفحه کوچک اسمارت فون ها بهینه سازی شده. در صورتی که با نسخه های جدید اوبونتو و رابط کاربری Unity کار کرده باشید، این رابط کاربری برایتان بدون شک آشناست. ابتکار جالبی که در این رابط کاربری به کار رفته، استفاده از حرکات لمسی (Swipe) برای کارهای گوناگون است که نیاز به دکمه های فیزیکی یا لمسی را از بین می برد. مثلاً برای مشاهده فهرست برنامه های مرد علاقه کافی است از سمت چپ صفحه یک سوایپ کوتاه کنید. علاوه بر این، میان سوایپ کردن لبه تا لبه و سوایپ های کوتاه تر نیز تفاوت وجود دارد.

قابلیت جالب و کاربردی دیگر این سیستم عامل این است که هنگامی که به آن نمایشگر، موس و کیبرد وصل کنید، مانند یک PC اوبونتویی کامل کار می کند؛ یعنی می توانید از رابط کاربری و برنامه های دسکتاپ استفاده کنید. این قابلیت مشابه Ubuntu for Android است که پیشتر معرفی شده بود.

بدیهی است که مهم ترین عامل موفقیت یا شکست یک سیستم عامل گوشی هوشمند، اکوسیستم آن و اپ های موجود برای آن است. در این زمینه، امکان تبدیل برنامه های وب به برنامه های دسکتاپ (با امکان دسترسی به منابع سیستمی، مانند فایل ها و غیره) فراهم شده است. علاوه بر آن، امکان Port کردن آسان برنامه های اوبونتو برای اسمارت فون نیز فراهم شده است. با در نظر گرفتن برنامه های موجود در Software Center و پشتیبانی Valve  (یکی از بزرگترین ناشران بازی) که در حال افزوده شدن به اوبونتو است، می توان امیدوار بود که در این زمینه نیز کمبودی نباشد. با این وجود، باید منتظر ماند و دید که آیا این اکوسیستم به اندازه کافی رشد می کند یا خیر.

کمینه سخت افزار مورد نیاز برای اجرای اوبونتوی اسمارت فون شامل پردازنده یک گیگاهرتز، 512 مگابایت رم و 4 گیگابایت حافظه داخلی است. البته با این امکانات، قابلیت استفاده به عنوان PC وجود ندارد. سخت افزار پیشنهادی برای “سوپرفون” نیز شامل پردازنده 4 هسته ای ARM یا پردازنده اتم اینتل، 1 گیگابایت رم و 32 گیگابایت حافظه داخلی است. با توجه به امکانات سخت افزاری پیشنهادی، احتمالاً قیمت گوشی های اوبونتویی از 200$ یا 250$ دلار به بالا خواهد بود.

همان طور که گفته شد، در حال حاضر هیچ اسمارت فونی با این سیستم عامل عرضه نشده، ولی کنونیکال وعده داده که اسمارت فون های اوبونتویی تا سال 2014 در بازار خواهند بود.

یک مسئله مهم این است که با وجود iOS و اندروید چه نیازی به یک سیستم عامل تازه است؟ پاسخی که به نظر من می رسد، این است که ارزش این سیستم عامل به این است که اولویت کنونیکال تصرف بازار نباشد. البته بدیهی است که یک شرکت تجاری تمایل به فروش و سود بیشتر دارد، ولی چیزی که اوبونتو را متمایز می کند، این است که تا حدّ امکان باز و آزاد است. البته از طرف برخی از بنیان گذاران و سردمداران Open Source و نرم افزار آزاد، مانند GNU، در این زمینه به اوبونتو انتقاد جدّی وارد است، به حدّی که GNU اوبونتو را به عنوان سیستم عامل باز به رسمیت نمی شناسد. نمونه ای از این انتقادها، گزینه نصب کدک MP3 است که در هنگام نصب اوبونتو دیده می شود. همان گونه که احتمالاً می دانید، MP3 کد بسته است و به همین دلیل، بسیاری از نرم افزارهای آزاد به شکل پیشفرض از آن پشتیبانی نمی کنند.

البته از آنجا که هدف اوبونتو بیشتر “سیستم عاملی برای انسان ها” است، این انتقاد بر آن وارد نیست؛ چرا که یک سیستم عامل برای انسان ها، باید بازی ها و نرم افزارهای پرطرفداری که به شکل بسته منتشر می شوند، را نیز داشته باشد. با این وجود، اوبونتو (دستکم تا کنون) تا حدّ امکان به آرمان هایش وفادار مانده و هنوز تا جایی که امکانش باشد، از نرم افزار Open Source استفاده می کند. به همین دلیل، با ورود این سیستم عامل به دنیای موبایل، عنوان “آزادترین سیستم عامل موبایل” بدون شک به آن تعلّق می گیرد.

علاوه بر آن، این سیستم عامل پس از ویندوز 8 و RT مایکروسافت، نخستین سیستم عاملی است که از Desktop به موبایل می رود و به همین دلیل، بیشتر قابلیت ها و کاربردهای PC را دارد.

مسئله دیگری که هست، این است که کنونیکال میان تمام شرکت های توسعه دهنده لینوکس، تنها شرکتی است که یک دید واقعاً تجاری به این مسئله دارد. به همین دلیل است که اوبونتو تنها توریع لینوکس است که نسخه های اختصاصی برای همه ی پلتفرم های PC، تبلت، تلویزیون و اسمارت فون آن عرضه شده یا در حال توسعه اند. همین مسئله نیز از دلایلی است که می تواند به رشد اکوسیستم آن کمک کند.

اطلاعات بیشتر درباره ی Ubuntu for Phone را می توانید در سایت آن به نشانی ubuntu.com/devices/phone بیابید.

نظر شما درباره عضو جدید خانواده اوبونتو چیست؟ آیا می تواند موفق شود؟